Welke regenwaterinfiltratiesystemen voldoen aan gemeentelijke eisen?
De eisen voor het verwerken van regenwater op eigen terrein worden in Nederland steeds strenger. Gemeenten willen voorkomen dat het riool overbelast raakt bij hevige regenval en dat schoon hemelwater onnodig wordt gemengd met vuilwater. Daarom geldt bij steeds meer nieuwbouw- en herinrichtingsprojecten de verplichting om regenwater te infiltreren op eigen terrein.
Dat vraagt om een goed ontworpen infiltratiesysteem, afgestemd op de lokale bodemgesteldheid, grondwaterstand en gemeentelijke beleidsregels. In deze blog leggen we uit:
- Welke eisen gemeenten doorgaans stellen aan regenwaterinfiltratie;
- Welke infiltratiesystemen in de praktijk worden toegepast én goedgekeurd;
- Waar ontwerpers en aannemers rekening mee moeten houden in het vergunningstraject.
Waarom gemeenten infiltratie op eigen terrein verplichten
Door de toenemende verharding van stedelijke gebieden en het veranderende klimaat neemt de druk op het rioolstelsel toe. Bij hevige buien kan het riool de hoeveelheid water niet meer verwerken, met wateroverlast tot gevolg. Om dat te voorkomen verplichten veel gemeenten dat regenwater niet langer wordt afgevoerd via het gemengde riool, maar wordt opgevangen, geborgen of geïnfiltreerd binnen het eigen perceel.
Daarnaast sluit deze aanpak aan bij de landelijke klimaatadaptatiestrategie (NAS) en de richtlijnen van de Stichting RIONED. Regenwaterinfiltratie draagt bij aan grondwateraanvulling, vermindert hittestress en ontlast rioolgemalen en zuiveringsinstallaties.
Gemeentelijke eisen voor regenwaterinfiltratie
Hoewel de exacte regels per gemeente verschillen, zijn er duidelijke overeenkomsten te herkennen. Vrijwel elke gemeente stuurt op drie hoofdaspecten: waterberging, infiltratiecapaciteit en onderhoudbaarheid. Deze criteria worden meestal vastgelegd in de leidraad hemelwater of via een watertoets bij vergunningverlening.
Belangrijkste eisen en uitgangspunten:
- Afkoppelverplichting: hemelwater mag niet worden aangesloten op het vuilwaterriool of het gemengde stelsel.
- Bergingscapaciteit: het systeem moet voldoende capaciteit hebben om piekbuien van 20–35 mm per m² op te vangen. Sommige gemeenten hanteren strengere normen (tot 50 mm).
- Infiltratie binnen perceelgrenzen: water mag niet afstromen naar naburige kavels of de openbare ruimte.
- Grondwaterneutraal ontwerp: de voorziening mag geen negatieve invloed hebben op grondwaterstanden of funderingen.
- Onderhoud en inspectie: systemen moeten toegankelijk zijn voor inspectie, reiniging en periodiek onderhoud.
- Duurzaamheid en levensduur: voorzieningen moeten minimaal 30–50 jaar functioneel blijven zonder groot onderhoud.
Daarnaast vragen gemeenten vaak om een hydrologische berekening of infiltratieproef als onderdeel van de vergunningaanvraag, zodat het ontwerp is afgestemd op de lokale bodemdoorlatendheid (K-waarde).
Veelgebruikte infiltratiesystemen en hun beoordeling door gemeenten
Afhankelijk van het type project, de ruimte en de bodemsoort zijn er verschillende manieren om regenwater lokaal te infiltreren. Hieronder bespreken we de meest toegepaste systemen, met hun voordelen, technische aandachtspunten en hoe ze worden beoordeeld door gemeenten.
1. Infiltratiekratten (modulaire infiltratieblokken)
Infiltratiekratten bestaan uit holle kunststof modules die ondergronds regenwater tijdelijk opslaan en geleidelijk laten wegzakken in de bodem. Ze worden vaak toegepast bij woningen, bedrijventerreinen en parkeerplaatsen.
Voordelen:
- Zeer hoog bergingsvolume (tot 95% holle ruimte per m³);
- Snel te plaatsen en modulair uitbreidbaar voor elk project;
- Geschikt voor vrijwel elke bodemsoort mits met geotextiel omhuld;
- Combineerbaar met voorfilters of zandvangen voor minder verstopping.
Gemeentelijke beoordeling: infiltratiekratten worden doorgaans goedgekeurd, mits er een onderhoudsplan is en inspectie mogelijk is via putten of inspectiebuizen. Vaak verlangen gemeenten ook een filtervoorziening bij de inlaat om verstopping door fijn zand of organisch materiaal te voorkomen.
Extra tip: controleer bij plaatsing de afstand tot funderingen (minimaal 2 meter) en onderkant (minimaal 1 meter boven hoogste grondwaterstand).
2. Grindkoffers of infiltratiebedden
Een grindkoffer is een sleuf of kuip gevuld met grof grind of lavasteen. Het water infiltreert via de open poriën in de omliggende bodem. Dit systeem is eenvoudig en duurzaam, maar minder gecontroleerd dan kunststof kratten.
Voordelen:
- Volledig opgebouwd uit natuurlijke materialen;
- Lage technische complexiteit en kosten;
- Goed toepasbaar bij kleinschalige projecten of herinrichtingen in bestaande situaties;
- Geen kunststof afval of kunststof onderhoudsdelen.
Aandachtspunten: grindkoffers zijn gevoeliger voor dichtslibbing als geen voorfilter is toegepast. Ze zijn minder geschikt in bodems met lage doorlatendheid, zoals klei of veen. Inspecteerbaarheid is beperkt, wat sommige gemeenten als nadeel zien.
3. Wadi’s en bovengrondse infiltratiezones
Een wadi (Water Afvoer Door Infiltratie) is een verlaging in het maaiveld waar regenwater tijdelijk kan blijven staan en geleidelijk in de bodem infiltreert. Wadi’s zijn populair bij herinrichtingen, bedrijventerreinen en woonwijken waar voldoende ruimte beschikbaar is.
Voordelen:
- Combinatie van infiltratie, buffering en landschappelijke inpassing;
- Draagt bij aan biodiversiteit, verkoeling en klimaatadaptatie;
- Zichtbare wateroplossing die bewoners bewust maakt van regenwaterbeheer;
- Geen ondergrondse onderdelen die kunnen verstopt raken.
Gemeentelijke beoordeling: wadi’s worden vaak gestimuleerd omdat ze bijdragen aan groen-blauwe structuren. De doorlatendheid van de ondergrond moet echter toereikend zijn (K-waarde > 10⁻⁵ m/s), en de bergingsdiepte moet zodanig zijn dat water binnen 24–48 uur is verdwenen.
4. Infiltratie via drainagebuizen (HWA-drain)
Bij deze methode wordt regenwater via geperforeerde drainagebuizen afgevoerd naar een infiltratiezone in de bodem. Het systeem lijkt op traditionele drainage, maar is specifiek ontworpen voor hemelwaterafvoer.
Toepassingen: wegen, bedrijventerreinen, sportvelden of lineaire projecten waar het water langs een route kan infiltreren.
Voordelen:
- Lineaire infiltratie over langere afstanden;
- Efficiënt bij beperkte ruimte in de diepte;
- Goed te combineren met verhardingsopbouw of riolering;
- Lagere aanlegkosten dan kratten of bovengrondse voorzieningen.
Belangrijk: drainage-infiltratie vereist voldoende afschot, een filterende omhulling en periodieke inspectie om dichtslibben te voorkomen. Gemeenten eisen vaak dat de afvoer via een zandvang of filterput wordt aangevoerd.
Infiltratiesystemen die vaak worden afgekeurd
Niet elk systeem voldoet automatisch aan de eisen van de gemeente of het waterschap. Afkeuring komt vaak voor bij ontwerpen die onvoldoende onderbouwd zijn of risico’s opleveren voor de omgeving. Let met name op de volgende punten:
- Infiltratie direct naast of onder funderingen (risico op verzakking of schimmelvorming);
- Onderdimensionering zonder berekening op basis van afstromend oppervlak en bui-intensiteit;
- Geen toegang voor inspectie of onderhoud;
- Afwezigheid van filtervoorzieningen bij inlaten;
- Slechte afstemming met grondwaterbeheer, riolering of kabels en leidingen.
Tip: laat bij twijfel een hydrologisch ontwerp of infiltratieadvies opstellen door een deskundige partij. Een berekening volgens NEN 3215, ISSO 70 of een hydrologisch model (zoals SWMM) vergroot de kans op gemeentelijke goedkeuring aanzienlijk.
Conclusie
De eisen rondom hemelwaterafvoer worden steeds strenger en gedetailleerder. Wie zich bezighoudt met grondwerk, riolering of terreinontwikkeling doet er goed aan om infiltratievoorzieningen al in een vroeg stadium van het ontwerp mee te nemen. Dat voorkomt vertraging bij vergunningverlening en voorkomt kostbare herontwerpen.
Infiltratiekratten, wadi’s, grindkoffers en drainage-infiltratiesystemen worden door de meeste gemeenten positief beoordeeld — mits goed berekend, onderbouwd en onderhoudsvriendelijk uitgevoerd.
Door samen te werken met ervaren grondwerk- en infiltratiespecialisten leg je een duurzame basis voor een toekomstbestendig watersysteem. Daarmee voldoe je niet alleen aan de gemeentelijke eisen, maar draag je ook bij aan een klimaatbestendige leefomgeving.